Những mặt đạt được trong công tác THADS của các tỉnh khu vực phía Nam; nhận diện những khó khăn, vướng mắc và các giải pháp khắc phục để hoàn thành nhiệm vụ năm 2015

Khu vực phía Nam (gọi chung là Khu vực) là địa bàn trọng điểm của cả nước về công tác Thi hành án dân sự (THADS), tập trung một lượng án lớn, tính chất rất phức tạp; giá trị thi hành cao[1]; số việc và tiền thụ lý mới tiếp tục tăng cao so với cùng kỳ năm 2014 là thách thức lớn đối với công tác THADS trong Khu vực. Tuy vậy, kết quả công tác THADS của Khu vực cũng đạt được một số kết quả tích cực cho thấy nỗ lực của toàn ngành quyết tâm thực hiện chỉ tiêu Quốc Hội giao. Tổng số việc thụ lý là 407.838 việc (chiếm 61.67% toàn quốc), một số địa phương có số lượng việc thụ lý cao trong Khu vực: Tp. Hồ Chí Minh 75.314 việc[2]; Tây Ninh 28.073 việc; Đồng Nai 26.278 việc; Long An 25.108 việc, Bình Dương 24.395 việc. Trong đó, có 324.651 việc có điều kiện thi hành, chiếm 79.60% toàn quốc. Khu vực đã giải quyết xong 211.788 việc, đạt 65.23% (toàn quốc đạt 68.53%). Như vậy, bình quân mỗi Chấp hành viên (CHV) trong Khu vực phải giải quyết 236 việc.

Tổng số tiền thụ lý của Khu vực là 82.717.749.466.000 đồng[3] (chiếm 70.44% toàn quốc). Qua phân loại, số tiền có điều kiện thi hành là 42.598.080.113.000 đồng. Mặc dù trong điều kiện tài sản phát mãi không có người mua nhưng Khu vực đã giải quyết xong 19.162.020.165.000 đồng, đạt tỷ lệ 45% (toàn quốc đạt 44.78%). Bình quân trong 9 tháng, mỗi CHV trong Khu vực phải giải quyết 47.896.787.000 đồng[4].

Công tác tiếp công dân tiếp tục được quan tâm, thực hiện đúng quy định. Tính đến ngày 31/7/2015 các cơ quan THADS trong Khu vực đã tiếp nhận tổng số 2.825 đơn, tương đương 2.775 việc khiếu nại[5]. Kết quả, trong số việc khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết, đã giải quyết xong 1.474 việc[6], đạt tỷ lệ 90.15%.

Đối với công tác giải quyết đơn thư tố cáo, tổng số đơn tố cáo đã nhận là 133 đơn, tương đương 121 việc tố cáo (Số việc tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết 90 việc;  số việc tố cáo chuyển cơ quan khác giải quyết 31 việc). Kết quả giải quyết xong 78 việc[7], đạt 86.67%.

Tại Hội nghị Giao ban Khu vực về công tác THADS 9 tháng tổ chức tại tỉnh Long An, các Cục THADS trong Khu vực cũng đã nhận diện một số nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ THADS về việc và giá trị còn thấp; những khó khăn, vướng mắc đã ảnh hưởng đến kết quả THADS của các Cục THADS, cụ thể:

Liên quan đến thẩm định giá, bán đấu giá tài sản:

- Ngân hàng, các tổ chức tín dụng định mức giá quá cao so với giá trị thật của tài sản nên mặc dù CHV đã giảm giá, thông báo nhiều lần vẫn không có khách hàng tham gia đăng ký mua làm kéo dài thời gian thi hành án; dẫn đến việc thắc mắc, khiếu nại kéo dài của đương sự.

- Quy trình, thủ tục xử lý tài sản (nhất là thủ tục xử lý bất động sản) còn rườm rà dẫn đến nhiều vụ việc bị kéo dài ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện chỉ tiêu giải quyết xong về tiền.

- Sau khi cơ quan THADS bán đấu giá thành tài sản, đương sự có đơn yêu cầu hủy kết quả bán đấu giá, làm chậm thời gian thi hành án.

Việc tổ chức thi hành án liên quan đến các doanh nghiệp; các tổ chức tín dụng, Ngân hàng:

- Hiện nay, các Cục thụ lý một lượng lớn hồ sơ thi hành án liên quan đến các tổ chức tín dụng, Ngân hàng. Đây đều là những vụ việc rất phức tạp, có tổng giá trị về tiền và tài sản rất lớn. Tài sản thế chấp Ngân hàng rất đa dạng, đa chủng loại, trong đó mỗi loại tài sản thuộc thẩm quyền quản lý của một cơ quan Nhà nước khác nhau; bất động sản thường tập trung ở những nơi không thuận lợi về cơ sở hạ tầng, giao thông, đất ở nông thôn có giá trị thấp… nên rất ít người mua.

- Nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán nợ, người đại diện theo pháp luật không còn cư trú tại Việt Nam. Quá trình thi hành án phải thực hiện ủy thác tư pháp mà thời hạn ủy thác tư pháp thường kéo dài và thông thường không có kết quả.

-  Vẫn còn tình trạng một số tổ chức tín dụng thiếu hợp tác với Chấp hành viên khi tiếp nhận yêu cầu xác minh số dư, cung cấp thông tin về tài khoản như chậm tiếp nhận và trả lời thông tin cho Chấp hành viên.

Việc thi hành án chủ động:

- Luật THADS quy định ưu tiên thanh toán các khoản nợ có đảm bảo, nợ của các tổ chức, tín dụng mà không ưu tiên thu khoản án phí nên cơ quan THADS không thể khấu trừ tiền từ tài sản bán đấu giá để nộp án phí (các khoản án phí trong các vụ việc liên quan đến các tổ chức tín dụng thường có giá trị cao).

- Phần lớn các đối tượng phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù, sống phụ thuộc gia đình, không có tài sản hoặc có tài sản nhưng không đủ để thi hành án; trình độ hiểu biết pháp luật còn hạn chế; việc xác minh điều kiện thi hành án còn gặp nhiều khó khăn do đương sự bỏ đi khỏi địa phương sau khi chấp hành xong hình phạt tù, không rõ địa chỉ mới của người phải thi hành án.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

- Việc xử lý tiền đặt cọc mua tài sản bán đấu giá, đã trúng đấu giá nhưng không tiếp tục mua tài sản chưa có cơ sở để xử lý.

Việc phối hợp với Trại giam trong việc thu tiền của phạm nhân:

- Hiện nay, việc phối hợp thu tiền giữa các cơ quan THADS với Trại giam còn gặp nhiều khó khăn do chưa có quy định thống nhất.

Từ những khó khăn, vướng mắc nêu trên Hội nghị cũng đưa ra một số giải pháp cụ thể:

- Tiếp tục kiện toàn bộ máy các cơ quan THADS cấp huyện; đổi mới công tác tổ chức cán bộ theo hướng chú trọng đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, phấn đấu hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao.

- Tích cực tổng rà soát các hồ sơ chủ động để tiến hành xác minh, phân loại án, xử lý dứt điểm các hồ sơ có điều kiện thi hành; thi hành các vụ việc liên quan đến các tổ chức tín dụng, Ngân hàng, các vụ việc dân sự trọng điểm, các vụ việc có giá trị thi hành lớn. Xây dựng Quy chế phối hợp giữa cơ quan THADS với các tổ chức tín dụng để tạo cơ chế đồng bộ, thống nhất trong việc giải quyết các hồ sơ thi hành án.

- Tích cực, chủ động phối hợp với Trại giam để thu tiền án phí, tiền phạt của người phải thi hành án (vào dịp lễ đặc xá 2/9).

- Cần kiên quyết xử lý nghiêm những trường hợp cố tình trì hoãn, kéo dài, không tích cực, thiếu trách nhiệm và hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực trong thi hành án.

- Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các đợt cao điểm thi hành án trong năm 2015, phấn đấu đến 30/9/2015 thi hành xong đạt các chỉ tiêu được giao.

Việc hoàn thành chỉ tiêu giải quyết án là một thách thức hết sức nặng nề đối với các Cục THADS và khả năng không hoàn thành chỉ tiêu về tiền và chỉ tiêu giảm số việc chuyển kỳ sau hoàn toàn có thể xảy ra. Chính vì vậy, đòi hỏi từng CHV, từng cán bộ công chức và các cơ quan THADS phải quyết liệt, đồng bộ, sáng tạo trong các giải pháp công tác; chủ động khắc phục các khó khăn, hạn chế, tồn tại để hoàn thành nhiệm vụ được giao của năm 2015./.

Nguyễn Thị Hồng Mai