Đây là kiến nghị của Sở Tư pháp tỉnh Vĩnh Long đề nghị Bộ Tư pháp hướng dẫn nghiệp vụ trong việc xây dựng Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh quy định nội dung chi và mức chi tổ chức các kỳ thi, cuộc thi, hội thi trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo trên địa bàn tỉnh. Sau khi nhận được kiến nghị của Sở Tư pháp tỉnh Vĩnh Long, Bộ Tư pháp đã hướng dẫn áp dụng khoản 2 và khoản 4 Điều 27 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật như sau:
“1.1. Về Nghị quyết tại khoản 2 Điều 27:
Khoản 1 Điều 112 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Chính quyền địa phương tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương…”. Việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương có thể được bảo đảm bằng nhiều biện pháp khác nhau, trong đó có việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương. Do vậy, khoản 2 Điều 27 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 quy định Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành Nghị quyết để quy định “Chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên”.
Như vậy, ngoài ban hành Nghị quyết quy phạm để quy định chi tiết nội dung được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên theo quy định tại khoản 1, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh còn ban hành Nghị quyết quy phạm để quy định chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên tại địa phương theo quy định tại khoản 2 Điều 27 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.
1.2. Về Nghị quyết tại khoản 4 Điều 27:
Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và Nghị định số 34/2016/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Nghị định số 154/2020/NĐ-CP) không giải thích thế nào làm “biện pháp có tính chất đặc thù”. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành cho thấy “biện pháp có tính chất đặc thù” là biện pháp để giải quyết những vấn đề riêng biệt của địa phương phát sinh từ thực tiễn, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế hoặc nhằm hạn chế, khắc phục những điểm bất lợi của địa phương đó. Tính chất đặc thù của biện pháp phụ thuộc vào vị trí địa - chính trị hoặc trình độ phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương. Ví dụ: vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng núi, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn… Để xác định biện pháp có tính chất đặc thù, cần căn cứ vào các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của cơ quan nhà nước ở Trung ương để xác định biện pháp đó đã được quy định để áp dụng chung cho cả nước hay chưa; nếu biện pháp đó chưa được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của cơ quan nhà nước ở Trung ương và xuất phát từ thực tiễn địa phương cần thiết phải ban hành để giải quyết các vấn đề riêng biệt của địa phương thì được coi là biện pháp có tính chất đặc thù. Việc quy định các biện pháp có tính chất đặc thù ở địa phương phải bảo đảm phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước; bảo đảm tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật”.
Minh Long