Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng – ý chí riêng, lợi ích chung

         Tham dự Chương trình, về phía Ban Tổ chức có bà Nguyễn Út Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin, hỗ trợ pháp luật thuộc Cục Công tác phía Nam, Bộ Tư pháp; Báo cáo viên ThS. Luật sư, Trọng tài viên Vũ Xuân Hưng – Phó Trưởng phòng Pháp chế - Trọng tài VCCI chi nhánh TP. Hồ Chí Minh và sự tham dự của hơn 100 học viên đến từ các doanh nghiệp trên địa bàn khu vực phía Nam.

        Mở đầu nội dung chuyên đề, ThS. LS. Vũ Xuân Hưng cho biết: “Nhu cầu về giao kết hợp đồng đã, đang và sẽ vẫn là vấn đề phổ biến, thông dụng, phong phú về nội dung, đa dạng về đối tượng. Từ hợp đồng phục vụ nhu cầu sinh hoạt thiết yếu cho đến những hợp đồng phức tạp hơn như: Hợp đồng mua bán nhà ở, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng vay tín chấp, hợp đồng lao động…Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ hợp đồng, pháp luật nước ta đã ghi nhận nhiều biện pháp xử lý và một trong số đó là đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng. Các quy định về đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng được quy định trong BLDS 1995, 2005 và hiện nay là BLDS 2015 là cơ sở pháp lý áp dụng cho trường hợp một bên muốn chấm dứt quan hệ hợp đồng. Tuy đã có quy định minh thị nhưng trong thực tiễn hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều bất cập liên quan đến vấn đề này, cụ thể như cách xác định điều kiện vi phạm nghiêm trọng, nghĩa vụ thông báo của bên đơn phương, trách nhiệm bồi thường thiệt hại của các bên, hậu quả pháp lý và các vấn đề về nhầm lẫn giữa đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và hủy bỏ hợp đồng”.

         Phần trao đổi – thảo luận, một số vấn đề nhận được sự quan tâm của nhiều học viên như việc xác định thế nào là vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trong hợp đồng – một trong ba căn cứ làm phát sinh quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng theo quy định của pháp luật, còn phụ thuộc vào ý chí chủ quan, năng lực, kinh nghiệm của chủ thể áp dụng pháp luật, từ đó, khiến cho việc giải quyết các tranh chấp không được thống nhất. Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 428 BLDS 2015 thì nghĩa vụ của bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng phải thông báo ngay cho bên kia biết về việc chấm dứt hợp đồng. Tuy nhiên, như thế nào là “thông báo ngay” pháp luật không có sự giải thích. Việc thông báo nhằm hạn chế tối đa các thiệt hại có thể phát sinh khi áp dụng biện pháp đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng. Tuy nhiên, nếu không thông báo thì có làm mất quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng hay không, vấn đề này, BLDS chỉ quy định trách nhiệm bồi thường thiệt hại nên còn nhiều tranh cãi về việc thông báo có là điều kiện bắt buộc khi một bên muốn đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng. Ngoài ra, trong thực tiễn áp dụng pháp luật để giải quyết các vụ việc, vẫn còn nhiều trường hợp Tòa án đã có sự nhầm lẫn giữa đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và hủy bỏ hợp đồng.
           Chương trình tổ chức thành công, hoàn thành mục tiêu đề ra của Ban Tổ chức, thông qua hoạt động khảo sát, các học viên đánh giá cao ý nghĩa của Chương trình 585 và thể hiện mong muốn được tiếp tục tham gia các hoạt động kế tiếp trong thời gian tới./.