Khu vực phía Nam (khu vực) bao gồm 25 tỉnh, thành phố từ Phú Yên đến Cà Mau, là khu vực năng động của cả nước trên tất cả các lĩnh vực đời sống và xã hội. Trong công tác THADS, số lượng việc và tiền phải thi hành luôn chiếm trên 60% về việc và 70% về tiền của cả nước. Tuy nhiên, số lượng biên chế kế toán được giao tại các đơn vị còn thấp (cấp Chi cục bình quân 1,5 kế toán/đơn vị), cá biệt có Chi cục không có kế toán để thực hiện công việc liên quan đến kế toán và tài chính của đơn vị do bị xử lý kỷ luật, nghỉ việc, không tuyển dụng được biên chế kế toán,.... Đối với các đơn vị chỉ có 01 kế toán phụ trách cả hai mảng kế toán nghiệp vụ thi hành án và kế toán ngân sách thì áp lực công việc rất lớn nên gặp nhiều khó khăn trong hoạt động theo dõi, quản lý; đồng thời không có thời gian để nghiên cứu sâu cho từng lĩnh vực. Trong khu vực có 08/25 Cục THADS được thành lập phòng Tài chính - Kế toán, với biên chế được giao là 03 người (01 kế toán phụ trách kế toán hành chính sự nghiệp, 02 kế toán nghiệp vụ thi hành án), vừa đảm nhận hạch toán các nghiệp vụ thực tế phát sinh tại Văn phòng Cục, vừa phải tham mưu lãnh đạo Cục trong việc theo dõi, đôn đốc, chỉ đạo, điều hành công tác tài chính, kế toán tại đơn vị cấp huyện…Như vậy, với khối lượng công việc như hiện nay thì biên chế kế toán được giao chưa đáp ứng được yêu cầu công việc tại Cục, chưa thường xuyên đi kiểm tra công tác tài chính tại cấp huyện để kịp thời hướng dẫn, tham mưu cho Thủ trưởng đơn vị chấn chỉnh, ngăn ngừa sai phạm.
Các cơ quan THADS hai cấp còn tồn tại nhiều hạn chế và gặp nhiều khó khăn trong định kỳ chuyển đổi vị trí công tác của kế toán theo quy định của pháp luật, do đó sẽ ảnh hưởng nhiều đến kết quả thi hành án.
Cụ thể:
1. Liên quan đến nghiệp vụ kế toán THADS:
+ Chậm gửi tiền vào tài khoản tạm gửi hoặc tiết kiệm theo quy định của pháp luật, chậm nộp tiền vào ngân sách Nhà nước; chậm nộp số tiền mặt tồn quỹ vào tài khoản tạm gửi tại Kho bạc Nhà nước theo quy định (có đơn vị để tồn quỹ với số tiền rất lớn);
+ Chứng từ thu-chi chưa chặt chẽ; sổ kế toán nghiệp vụ còn số dư nhưng cơ quan thi hành án đã không đối chiếu chốt sổ theo qui định;
+ Chi tiền mặt (có nơi với số lượng lớn) cho cơ quan, tổ chức mà không thực hiện việc chi qua tài khoản theo quy định;
+ Sử dụng tiền thi hành án chi sai mục đích như: chi tạm ứng cá nhân, chi hoạt động thường xuyên của đơn vị; chậm chi tiền cho người được thi hành án;…
2. Liên quan đến công tác giao nhận và xử lý vật chứng:
+ Các cơ quan THADS còn vi phạm về giao nhận, bảo quản, chuyển vật chứng, như: chưa thực hiện niêm phong và gửi tại Kho bạc Nhà nước đối với vật chứng là vàng, tiền,..; lập biên bản giao nhận tang vật giữa các cơ quan không ghi cụ thể số lượng, trọng lượng, tên vật chứng theo quy định dẫn đến việc thi hành án chủ động về tịch thu, tiêu hủy vật chứng hoặc xử lý tài sản thu giữ để đảm bảo thi hành án bị trễ hạn, gặp nhiều khó khăn.
3. Trong công tác điều động, định kỳ chuyển đổi vị trí công tác:
Trong những năm qua, các cơ quan THADS hai cấp trong đã nghiêm túc thực hiện các quy định của pháp luật về chuyển đổi vị trí công tác trong THADS nói chung và vị trí kế toán nói riêng. Do vị trí kế toán có những đặc thù riêng nên trong công tác chuyển đổi vị trí của Kế toán trưởng (nghiệp vụ và ngân sách) từ Kế toán trưởng nghiệp vụ sang ngân sách và ngược lại hoặc chuyển đổi sang đơn vị khác đủ hai nhiệm kỳ cũng gặp nhiều khó khăn. Đó là:
+ Cự ly đi lại từ nơi ở đến nơi làm việc rất xa, không có nhà công vụ, không có thêm phụ cấp khác ngoài mức lương hiện hưởng, đã ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe và tinh thần làm việc của công chức được chuyển đổi.
+ Vị trí kế toán thường là công chức nữ nên khi nghỉ chế độ (thai sản) thì các đơn vị này thường gặp rất nhiều khó khăn, áp lực khi một kế toán phải thực hiện hai nhiệm vụ; đối với đơn vị chỉ có một kế toán thì càng khó khăn hơn. Qua công tác theo dõi cho thấy rằng khi thực hiện chuyển đổi đến đơn vị khác theo quy định thì có một số trường hợp xin nghỉ việc do không khắc phục được khó khăn trong cuộc sống.
+ Để hỗ trợ công việc cho kế toán, nhiều đơn vị đã thực hiện thuê hợp đồng kế toán nghiệp vụ thi hành án. Tuy nhiên, người làm hợp đồng kế toán chỉ thực hiện theo sự phân công của Kế toán trưởng, trách nhiệm chính vẫn là Kế toán trưởng hoặc phụ trách kế toán. Do đó, chỉ mang tính tạm thời, nên chưa đáp ứng được yêu cầu công việc đòi hỏi về chất lượng chuyên môn rất cao như hiện nay. Lương thuê kế toán nghiệp vụ rất thấp, nên cũng khó thuê được người vào làm hoặc có vào làm chỉ với thời gian ngắn, khi có việc tốt hơn thì sẽ nghỉ việc.
Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các cơ quan THADS, đáp ứng được yêu cầu trước mắt cũng như lâu dài, cần xây dựng đội ngũ làm công tác THADS“chuyên nghiệp, bản lĩnh, hiện đại”, các cơ quan THADS trong khu vực có một số đề xuất, kiến nghị như sau:
- Thứ nhất, tiếp tục tổ chức các kỳ thi tuyển công chức để đảm bảo số lượng biên chế cho các địa phương. Những đơn vị có khối lượng công việc nhiều bố trí 02 biên chế để đảm bảo tính ổn định cho công tác tài chính, kế toán tại các cơ quan THADS.
- Thứ hai, quan tâm về quyền lợi chính trị và tinh thần để giữ chân công chức làm công tác kế toán nói chung và công chức nữ nói riêng do đặc thù ngành.
- Thứ ba, thường xuyên tổ chức mở các lớp tập huấn nhằm nâng cao trình độ, kỹ năng sử dụng các phần mềm kế toán cho công chức để giải quyết công việc được tốt hơn; bồi dưỡng đạo đức công vụ để nâng cao nhận thức, hành động của đội ngũ công chức làm nhiệm vụ kế toán./.
Hồng Mai