Tại Khu lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng, đoàn đã nghe giới thiệu về thân thế và cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác.
Xuất thân trong một gia đình nông dân ở Cù lao Ông Hổ, làng An Hòa, tổng Định Thành Hạ, hạt Long Xuyên, nay là xã Mỹ Hòa Hưng, thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang, người thiếu niên Tôn Đức Thắng được gia đình cho học chữ nho, chữ quốc ngữ và chữ Pháp. Truyền thống quê hương và những tấm gương anh dũng chống thực dân Pháp của nghĩa quân Trương Định, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân, Võ Duy Dương, Nguyễn Tuấn Kiều… đã in sâu trong tâm hồn cậu học trò Tôn Đức Thắng.
Sau tốt nghiệp tiểu học ở trường tỉnh Long Xuyên, năm 1907, Bác Tôn Đức Thắng lên Sài Gòn học việc và đã nhanh chóng hòa mình vào cuộc sống và phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân. Trong những năm sống tại Sài Gòn, Bác Tôn đã thực hiện nhiều hoạt động vận động đoàn kết, tập hợp công nhân chống lại bọn tư bản thực dân. Năm 1916, Bác Tôn làm việc trên chiến hạm France, tại đây, Bác đã tham gia vào sự kiện kéo cờ đỏ trên chiến hạm France ở Biển Đen vào ngày 20/4/1919 và sau đó bị trục xuất khỏi nước Pháp.
Năm 1920, trở về Sài Gòn, Bác Tôn tích cực tham gia hoạt động nghiệp đoàn và phong trào của giai cấp công nhân, thành lập và lãnh đạo Công hội bí mật ở Sài Gòn - hình thức tổ chức đầu tiên của giai cấp công nhân Việt Nam. Sự kiện này đánh dấu sự chuyển biến mới của giai cấp công nhân nước ta từ thời kỳ chưa có tổ chức sang thời kỳ có tổ chức.
Tháng 8/1925, Bác cùng Công hội đã lãnh đạo cuộc đấu tranh của công nhân Ba Son giành được thắng lợi. Năm 1927, Bác được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (một tổ chức tiền thân của Đảng Công sản Việt Nam); cũng trong năm đó, Bác được cử làm Uỷ viên Ban Chấp hành Kỳ bộ, Bí thư Thành bộ Sài Gòn. Tháng 7/1929, Bác bị thực dân Pháp bắt giam ở Khám Lớn (Sài Gòn), sau đó bị kết án 20 năm khổ sai, tháng 7/1930, bị đày ra Côn Đảo. Tại đây, Bác đã tham gia vận động thành lập chi bộ cộng sản nhà tù Côn Đảo và là một trong những Chi uỷ viên đầu tiên.
Ngày 23/9/1945, từ Côn Đảo trở về, ngày 15/10/1945, Bác Tôn được bầu vào Xứ uỷ Nam Kỳ, phụ trách Uỷ ban kháng chiến, chỉ huy các lực lượng vũ trang Nam Bộ. Tháng 12/1945, Uỷ ban kháng chiến miền Nam Việt Nam và các Khu 7, 8, 9 được thành lập, Bác được giao nhiệm vụ tổ chức hậu cần. Ngày 06/01/1946, đồng chí được bầu làm đại biểu Quốc hội khoá I. Tháng 2/1946, được điều động ra Hà Nội để cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng chỉ đạo cuộc kháng chiến, kiến quốc. Ngày 16/4/1946, được cử làm Phó Trưởng đoàn Đoàn đại biểu Quốc hội sang thăm Pháp. Tháng 5/1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (gọi tắt là Liên Việt) được thành lập, Bác Tôn được bầu là Phó Hội trưởng. Ngày 28/10/1946, Bác được bầu làm Trưởng đoàn Chủ tịch kỳ họp thứ hai Quốc hội khoá I và kết thúc kỳ họp, được bầu là Phó Trưởng ban Thường trực Quốc hội, sau đó được bầu làm Thanh tra đặc biệt toàn quốc và giữ nhiều nhiệm vụ quan trọng khác. Đến ngày 15/7/1960, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khoá II, Bác được bầu làm Phó Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ngày 2/9/1969, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá III, Bác Tôn Đức Thắng được bầu là Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), cho đến ngày 30/3/1980.
Cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Tôn là một tấm gương sáng về lòng trung thành, tận tụy; về tinh thần anh dũng, bất khuất; về đức tính khiêm tốn, giản dị. Trên 60 năm cống hiến cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của dân tộc Việt Nam, cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, Bác Tôn vinh dự là người đầu tiên được Quốc hội và Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng Huân chương Sao Vàng - Huân chương cao quý nhất của Nhà nước ta, cùng nhiều huân chương, phần thưởng cao quý khác.
Tham quan nhà trưng bày, ấn tượng đậm nhất đối với chúng tôi là các dụng cụ thô sơ mà Bác Tôn thường dùng để sửa chữa xe đạp và các vật dụng trong gia đình, như búa, cưa, kềm, kéo, 1 đôi hài hàm ếch do tự tay Bác thêu, 1 cái cối xay tiêu Bác mua về để tặng Bác gái v.v... Tất cả những vật dụng này cho thấy Bác là người giản dị, khéo tay và ưa lao động.
Kết thúc chuyến “Về nguồn”, chúng tôi - những đảng viên, công chức Cục Công tác phía Nam - xin hứa với Bác sẽ tiếp tục phấn đấu theo chân Người, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của toàn Ngành Tư pháp trong giai đoạn mới./.
Minh Long