Những bất cập trong thống kê Thi hành án dân sự hiện nay. Đề xuất, góp ý sửa đổi (Dự thảo) Thông tư hướng dẫn chế độ thống kê Thi hành án dân sự, Thi hành án hành chính.
Về việc có điều kiện thi hành án: Đề xuất giữ nguyên quy định tại Thông tư 08/2015/TT-BTP vì việc bổ sung quy định tại phương án 2 của Dự thảo Thông tư là không đúng theo quy định tại Điều 44a Luật THADS.
Việc xác định loại vụ việc nào là chưa có điều kiện thi hành án luôn là vấn đề được các cơ quan THADS quan tâm. Bởi vì, để xác định là việc chưa có điều kiện thi hành án thì CHV phải thực hiện việc xác minh điều kiện thi hành án theo đúng quy định tại điều 44 Luật THADS, sau đó căn cứ vào kết quả xác minh điều kiện thi hành án Thủ trưởng cơ quan THADS ra quyết định việc chưa có điều kiện thi hành án theo đúng quy định tại Điều 44a Luật THADS. Vấn đề này cũng được các đại biểu phân tích, thảo luận sôi nổi tập trung:
+ Xác định phần tài sản không được kê biên bao gồm “tài sản phục vụ lợi ích công cộng” vào diện chưa có điều kiện thi hành án là chưa phù hợp. Bởi vì, theo quy định của pháp luật về đất đai thì “hành lang giao thông” là một phần của công trình công cộng (đất xây dựng công trình công cộng có hành lang bảo vệ an toàn), có thể bị Nhà nước thu hồi nên vẫn bị kê biên, phát mãi để thi hành án theo quy định của pháp luật (có điều kiện thi hành án).
+ Bổ sung thêm các trường hợp được xem là loại việc chưa có kiều kiện thi hành án: (i) Tài sản của người phải thi hành án là đất hương hỏa, đất có mồ mả xây dựng trên đất vì những trường hợp này CHV thường rất khó hoặc không thể kê biên; (ii) Tài sản là nhà ở duy nhất của người phải thi hành án xây dựng trên đất thuộc hành lang giao thông, đất lấn chiếm là loại việc chưa có điều kiện thi hành án. (iii) Tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu theo quy định tại Nghị quyết 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội vào diện không được kê biên.
+ Không đưa trường hợp đương sự có tài sản nhưng giá trị tài sản thấp hơn với khoản nghĩa vụ phải thi hành thì cơ quan thi hành án ra quyết định chưa có điều kiện thi hành căn cứ trên kết quả xác minh và kết quả thẩm định giá lần thứ ba để ra quyết định chưa có điều kiện đối với khoản tiền vượt quá giá trị của tài sản thi hành mà đương sự có và thống kê là một việc chưa có điều kiện thi hành án. Vì nếu quy định vậy sẽ dễ xảy ra trường hợp không minh bạch trong việc xác minh và thẩm định tài sản.
Các đại biểu cũng đã thảo luận về vấn đề “nóng” hiện nay là hoạt động bán đấu giá tài sản. Sau khi kê biên, thẩm định giá tài sản, cơ quan THADS ký hợp đồng ủy quyền cho tổ chức bán đấu giá tiến hành bán đấu giá tài sản. Theo cách tính hiện nay thì thống kê vụ việc này là đang thi hành dở dang. Điều này rõ ràng là không phù hợp vì toàn bộ quá trình bán đấu giá tài sản là do tổ chức bán đấu giá thực hiện; việc bán đấu giá thành nhanh hay chậm phụ thuộc vào tổ chức bán đấu. Do đó, trong nhiều trường hợp, tổ chức đấu giá tài sản chậm bán tài sản đấu giá, thậm chí vi phạm trình tự bán đấu giá làm kéo dài thời gian bán đấu giá tài sản thì cơ quan THADS vẫn phải gánh chịu hậu quả về mặt thống kê là chậm thi hành án.
Ngoài ra, các đại biểu tham dự Hội nghị cũng đề xuất thay đổi cách tính tỷ lệ THADS xong; bỏ một số biểu mẫu thống kê trong Thông tư 08/2015/TT-BTP vì có sự trùng lắp với các báo cáo thường xuyên của các đơn vị.
Từ các bất hợp lý về mặt thống kê THADS nói trên, các cơ quan THADS trong khu vực phía Nam đề nghị Tổng cục THADS nghiên cứu, tham mưu cho Bộ Tư pháp ban hành Thông tư quy định chế độ báo cáo thống kê trong THADS tinh gọn và khoa học hơn để có thể đánh giá được một cách công bằng mức độ hoàn thành nhiệm vụ của CHV, cơ quan THADS, làm cơ sở xét thi đua-khen thưởng hàng năm và là động lực để CHV, cơ quan THADS phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao./.
Nguyễn Thị Hồng Mai