1. Nguồn ngân sách chi cho công tác quản lý nhà nước về xử lý vi phạm hành chính được bố trí còn hạn hẹp. Do đó, việc phân bố kinh phí cho các ngành, các cấp triển khai và hoạt động trong công tác này còn gặp nhiều khó khăn.
Ý kiến trao đổi:
Hiện nay, văn bản hướng dẫn về việc lập dự toán, sử dụng và quyết toán kinh phí cho công tác quản lý và thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đã được Bộ Tài chính ban hành (Thông tư số 19/2017/TT-BTC ngày 28/02/2017 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước cho công tác quản lý nhà nước về thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính). Theo đó, việc phân bổ kinh phí bảo đảm cho công tác quản lý nhà nước về thi hành pháp luật xử lý vi phạm hành chính được thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.
Khó khăn, vướng mắc mà địa phương nêu xuất phát từ quá trình tổ chức thực hiện trong thực tiễn, việc phân bổ, bố trí kinh phí căn cứ vào nhiệm vụ thu, chi ngân sách được cấp trên giao và tình hình thực tế tại địa phương theo quy định của pháp luật ngân sách nhà nước. Bộ Tư pháp xin chia sẻ khó khăn này và ghi nhận ý kiến của địa phương để tổng hợp, báo cáo Chính phủ, kiến nghị các bộ, ngành hữu quan (như Bộ Tài chính) để có giải pháp giải quyết phù hợp.
2. Trong thời gian giãn cách xã hội để phòng, chống dịch Covid-19 theo Chỉ thị số 16, công tác XLVPHC của các cơ quan, đơn vị, địa phương gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do giãn cách xã hội hoặc do người bị XLVPHC bị đưa đi cách ly tập trung do dịch bệnh, điều trị bệnh Covid-19. Đồng thời, Luật XLVPHC chưa quy định thời hạn XLVPHC do thực hiện giãn cách xã hội phòng chống dịch (Bà Rịa – Vũng Tàu).
Ý kiến trao đổi:
Ngày 23/12/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 118/2021/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính. Theo đó, Nghị định đã bổ sung quy định nguyên tắc áp dụng quy định tại khoản 4 Điều 11 Luật Xử lý vi phạm hành chính để không xử phạt vi phạm hành chính đối với trường hợp hành vi vi phạm hành chính được thực hiện xuất phát trực tiếp từ điều kiện, hoàn cảnh khách quan do dịch bệnh hoặc phải thực hiện các biện pháp phòng chống dịch, nhằm giải quyết vướng mắc phát sinh trong áp dụng pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính do dịch bệnh Covid-19 kéo dài, phải thực hiện các biện pháp giãn cách, cách ly xã hội vừa qua, đồng thời bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
3. Kinh phí phục vụ cho hoạt động theo dõi thi hành pháp luật hiện nay chưa có quy định riêng mà phải vận dụng nhiều văn bản khác nhau để áp dụng. Nguồn kinh phí cho công tác này tại địa phương còn hạn chế; các sở, ban, ngành, địa phương còn lúng túng trong lập dự toán và quyết toán kinh phí này.
Ý kiến trao đổi:
Bộ Tư pháp ghi nhận kiến nghị của cơ quan tư pháp địa phương. Hiện nay, các địa phương có thể căn cứ vào Thông tư số 338/2016/TT-BTC ngày 28/12/2016 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và hoàn thiện hệ thống pháp luật để áp dụng xây dựng dự toán, quyết toán kinh phí phục vụ cho hoạt động theo dõi thi hành pháp luật.
Ngoài ra, tại Quyết định số 242/QĐ-TTg ngày 26/02/2018, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, địa phương thực hiện rà soát, chỉnh sửa, bổ sung các quy định về kinh phí bảo đảm cho việc tổ chức thi hành pháp luật theo hướng bố trí toàn diện, đầy đủ các nội dung chi và mức chi phù hợp đối với các hoạt động tổ chức thi hành pháp luật. Thực hiện nhiệm vụ nêu trên, Bộ Tài chính đã ban hành Văn bản số 225/BTC-HCSN ngày 07/01/2020 về việc hướng dẫn kinh phí bảo đảm thực hiện công tác theo dõi thi hành pháp luật gửi đến các Bộ, ngành, địa phương. Hiện nay, Bộ Tư pháp vẫn đang chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế về công tác theo dõi thi hành pháp luật, trong đó có nội dung về việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước cho công tác theo dõi thi hành pháp luật.
4. Bộ Tư pháp khi tham mưu Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật về xử lý vi phạm hành chính cần có những quy định phù hợp về thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính phù hợp với công tác tổ chức cán bộ của cơ quan, tổ chức, đơn vị được Luật giao xử phạt vi phạm hành chính, nhằm bảo đảm những quy định của pháp luật được thực thi có hiệu quả trong thực tiễn; nghiên cứu, xem xét mở rộng thẩm quyền lập biên bản đối với cán bộ không chuyên trách phụ trách cấp xã thuộc một số lĩnh vực không có công chức như: thương mại, dịch vụ, tôn giáo, dân tộc, nông - lâm - ngư nghiệp.
Ý kiến trao đổi:
Bộ Tư pháp đã chủ trì xây dựng trình Chính phủ ban hành Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính. Theo đó, khoản 4 Điều 6 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP đã quy định rõ: “Người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính gồm người có thẩm quyền xử phạt, công chức, viên chức và người thuộc lực lượng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và người làm công tác cơ yếu đang thi hành công vụ, nhiệm vụ; người chỉ huy tàu bay, thuyền trưởng, trưởng tàu và những người được chỉ huy tàu bay, thuyền trưởng, trưởng tàu giao nhiệm vụ lập biên bản. Các chức danh có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính được quy định cụ thể tại các nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước”.
Trong quá trình tham gia ý kiến xây dựng, góp ý, thẩm định dự thảo các Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, Bộ Tư pháp đã, đang và sẽ tiếp tục có ý kiến, lưu ý cơ quan chủ trì soạn thảo về vấn đề mà địa phương kiến nghị để bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính và phù hợp với điều kiện thực tiễn, bảo đảm tính khả thi.
5. Đề nghị Bộ Tư pháp ban hành Thông tư hướng dẫn về công tác thống kê trong xử lý vi phạm hành chính, nhằm tạo cơ sở cho các địa phương thực hiện tốt công tác này và phục vụ có hiệu quả công tác xử lý vi phạm hành chính.
Ý kiến trao đổi:
Hiện nay, Bộ Tư pháp (Cục QLXLVPHC&TDTHPL) đang xây dựng dự thảo Thông tư quy định chế độ báo cáo công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính (thay thế Thông tư số 16/2018/TT-BTP ngày 14/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định chế độ báo cáo trong quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính và theo dõi tình hình thi hành pháp luật), dự kiến ban hành trong tháng 8/2022.
6. Kiến nghị Bộ Tư pháp biên soạn, phát hành các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ trong lĩnh vực thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, làm cẩm nang để các địa phương tham khảo, vận dụng vào thực tiễn thực hiện nhiệm vụ .
Ý kiến trao đổi:
Trong những năm qua, Bộ Tư pháp luôn quan tâm, chú trọng công tác tập huấn chuyên sâu cho cán bộ, công chức trực tiếp làm nhiệm vụ xử lý vi phạm hành chính và quản lý công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính ở các bộ, ngành, địa phương, tại các lớp tập huấn đều phát hành tài liệu hướng dẫn phù hợp với nội dung, chương trình, đối tượng tập huấn. Bộ Tư pháp (Cục QLXLVPHC&TDTHPL) cũng thường xuyên cử báo cáo viên truyền đạt, trao đổi tại các lớp tập huấn nghiệp vụ xử lý vi phạm hành chính ở địa phương.
Năm 2022, Bộ Tư pháp đã tổ chức 02 Hội nghị phổ biến, quán triệt các văn bản quy định chi tiết Luật Xử lý vi phạm hành chính tại thành phố Hà Nội (ngày 12/4/2022) và tại Thành phố Hồ Chí Minh (ngày 14/4/2022). Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp cũng sẽ tổ chức một số Hội nghị tập huấn chuyên sâu về xử lý vi phạm hành chính cho các tỉnh khu vực phía Nam để nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ này và triển khai thống nhất, đồng bộ, hiệu quả các quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Tại các hội nghị này, Bộ Tư pháp đều biên soạn, phát hành tài liệu phổ biến, hướng dẫn liên quan đến thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Bộ Tư pháp xin ghi nhận kiến nghị của địa phương, thời gian tới, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục ưu tiên thực hiện hoạt động tập huấn chuyên sâu nghiệp vụ xử lý vi phạm hành chính cho cán bộ, công chức, người có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính ở các bộ, ngành và địa phương, biên soạn, phát hành các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ về xử lý vi phạm hành chính.
7. Về cách thức xử lý tang vật vi phạm không còn giá trị sử dụng theo Điểm e, Khoản 1, Điều 82, Luật XLVPHC quy định: “Phải lập hội đồng xử lý. Phương thức, trình tự, thủ tục xử lý tài sản thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước”. Tuy nhiên, Thông tư số 173/2013/TT-BTC ngày 20/11/2013 của Bộ Tài chính không quy định biện pháp xử lý tang vật vi phạm hành chính là hàng hóa không còn giá trị sử dụng.
Ý kiến trao đổi:
Điều 82, Luật XLVPHC đã được bãi bỏ bởi Khoản 75 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2020. Đối với tang vật vi phạm không còn giá trị sử dụng, theo quy định tại Khoản 5 Điều 109 Luật Quản lý tài sản công thì hình thức xử lý đối với tài sản được xã lập quyền sở hữu toàn dân là « Tiêu hủy đối với tài sản không còn giá trị sử dụng ».
8. Việc quy định thuê tổ chức tư vấn lập phương án, giải pháp phá dỡ trong trường hợp chủ đầu tư không tự giác chấp hành biện pháp buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng vi phạm theo Khoản 4, Điều 4, Thông tư số 03/2018/TT-BXD ngày 24/4/2018 của Bộ Xây dựng quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 139/2017/NĐ-CP ngày 27/11/2017 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng; khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng. Thực tiễn thời gian qua, các tổ chức tư vấn từ chối nên khó khăn khi tiến hành cưỡng chế thi hành quyết định.
Căn cứ ban hành Thông tư số 03/2018/TT-BXD là Nghị định số 139/2017/NĐ-CP đã hết hiệu lực thi hành và được thay thế bởi Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 21/01/2022 của Chính phủ quy định XLVPHC trong lĩnh vực xây dựng. Theo khoản 4 Điều 154 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì « văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực thì văn bản quy định chi tiết thi hành văn bản đó cũng hết hiệu lực ». Do đó Thông tư số 03/2018/TT-BXD được xác định là hết hiệu lực thi hành./.
Hà My