Theo Báo cáo của các địa phương, trong năm 2021, Khu vực phía Nam đã xử phạt gần 400.000 vụ việc vi phạm, thu về gần 1.000 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu tập trung các lĩnh vực giao thông đường bộ, an ninh trật tự, môi trường, xây dựng, đất đai, kinh tế, ma túy…, trong đó các hành vi có tính chất nghiêm trọng, phức tạp chủ yếu diễn ra tại các lĩnh vực đất đai, xây dựng, tài nguyên môi trường.
Công tác chỉ đạo, điều hành được thực hiện tốt
Công tác chỉ đạo triển khai thi hành pháp luật về XLVPHC được xác định là một nhiệm vụ quan trọng được UBND các tỉnh/thành phố đặc biệt quan tâm, tổ chức thực hiện. Hàng năm, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện công tác quản lý XLVPHC trên địa bàn tỉnh/thành phố, trong đó, giao nhiệm vụ cho các sở, ngành, UBND cấp huyện, cấp xã căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định pháp luật thực hiện các hoạt động quản lý, tăng cường công tác phối hợp, kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật có liên quan đến XPVPHC trong các lĩnh vực thuộc phạm vi địa bàn, lĩnh vực quản lý. Các địa phương đã ban hành Quy chế phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong việc thực hiện quản lý nhà nước đối với công tác XLVPHC. Đây là văn bản pháp luật quan trọng, tạo điều kiện để các cơ quan có thẩm quyền trên địa bàn triển khai có hiệu quả các quy định cụ thể của pháp luật về XLVPHC tại địa phương, góp phần thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về thi hành pháp luật về XLVPHC.
Công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật về XLVPHC đã được UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thường xuyên quan tâm chỉ đạo, giao Sở Tư pháp, Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh và UBND cấp huyện tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC và các Nghị định của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính kịp thời đến cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân, qua đó nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân. Việc phổ biến, tuyên truyền còn được các địa phương triển khai thực hiện dưới nhiều hình thức khác như: đưa tin trên các trang thông tin điện tử của tỉnh, các sở, ban, ngành, trên các phương tiện thông tin đại chúng, biên soạn chuyên mục hỏi đáp về Luật XLVPHC phát trên đài truyền thanh, truyền hình; phát tờ rơi, tờ gấp; tuyên truyền nội dung các văn bản XLVPHC, trong các buổi sinh hoạt cộng đồng… Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật XLVPHC còn gắn với công tác tuyên truyền vận động thực hiện các phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc”,“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”... Tập trung tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng chống vi phạm pháp luật và vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống dịch Covid-19. Cà Mau tổ chức cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu pháp luật về XLVPHC” thu hút 19.028 lượt dự thi.
Về công tác bồi dưỡng, tập huấn pháp luật về XLVPHC và quản lý công tác THPL về XLVPHC: hầu hết các địa phương đã cử cán bộ tham dự các đợt bồi dưỡng, tập huấn pháp luật về XLVPHC và quản lý công tác THPL về XLVPHC do Bộ Tư pháp tổ chức. Ngoài ra, một số địa phương
[1] cũng đã chủ động tổ chức các Hội nghị triển khai, các lớp bồi dưỡng, tập huấn chuyên sâu về XLVPHC trên địa bàn các tỉnh, thành phố. Bên cạnh đó, các Sở, ban, ngành (như Cục thuế, Sở Giao thông vận tải, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công Thương…) cũng đã cử các cán bộ, công chức thuộc ngành mình quản lý tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn XLVPHC do các Bộ, ngành chủ quản tổ chức. Lâm Đồng, Long An, Sóc Trăng đã tổ chức Hội nghị trực tuyến về những nội dung mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC, đồng thời trao đổi, trả lời, hướng dẫn những vướng mắc, khó khăn, bất cập phát sinh trong thực tiễn thi hành pháp luật về XLVPHC tương ứng với lĩnh vực chuyên môn quản lý cho đại diện các sở ngành.
Các địa phương đã rất quan tâm thực hiện, thường xuyên đôn đốc làm tốt chức năng kiểm tra công tác XLVPHC, kiểm tra nghiệp vụ, thanh tra chuyên ngành, nhằm nắm bắt, đánh giá tình hình thực hiện, những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc trong công tác XLVPHC, từ đó, đề ra các giải pháp để khắc phục hạn chế, bất cập, đảm bảo tuân thủ pháp luật và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này. Trong năm 2021 rất nhiều địa phương đã ban hành Kế hoạch kiểm tra của UBND tỉnh về công tác XLVPHC. Các Đoàn kiểm tra thường do Chủ tịch UBND cấp tỉnh ra quyết định thành lập, lãnh đạo Sở Tư pháp làm trưởng đoàn, chịu trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ được giao. Qua công tác kiểm tra, kiểm tra liên ngành việc thi hành pháp luật về XLVPHC, các đoàn kiểm tra đã kiến nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương phương khắc phục những khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế trong công tác XLVPHC, qua đó, giúp cho công tác XLVPHC tại cơ quan, đơn vị hoặc trên địa bàn được thực hiện nghiêm minh, chặt chẽ, kịp thời và triệt để hơn.
.jpg) |
|
 |
1. Tình hình vi phạm
Thứ nhất, vi phạm hành chính diễn ra trên mọi lĩnh vực, trên khắp các địa bàn tỉnh, thành trên cả nước, số lượng hành vi vi phạm hành chính rất lớn, chủ yếu diễn ra trong các lĩnh vực như: giao thông; an ninh trật tự, an toàn xã hội; môi trường; xây dựng, đất đai; hải quan, thủ tục thuế; thương mại, sản xuất, buôn bán hàng cấm, hàng giả; quản lý rừng, lâm sản…
Thứ hai, hành vi vi phạm hành chính có tính chất nghiêm trọng, vụ việc vi phạm hành chính phức tạp diễn ra chủ yếu ở các lĩnh vực đất đai, xây dựng, môi trường. Việc XPVPHC đối với các hành vi này trên thực tế thường gặp nhiều khó khăn do sự phản ứng của các đối tượng vi phạm, nhiều trường hợp chống đối hoặc chây ỳ, không chấp hành quyết định xử phạt, có trường hợp chỉ chấp hành quyết định xử phạt tiền mà không chấp hành các biện pháp khắc phục hậu quả. Đây cũng là lĩnh vực vi phạm hành chính thường dễ nảy sinh những khiếu nại, khởi kiện liên quan đến quyết định xử phạt của người có thẩm quyền.
Thứ ba, các hành vi vi phạm hành chính thường diễn ra chủ yếu ở các tỉnh, thành phố lớn như: Tp. Hồ Chí Minh, Đồng Nai... Đây là những địa phương có điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển, thu hút đầu tư của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, tập trung nhiều lao động làm việc trong các doanh nghiệp (kể cả lao động người nước ngoài), song bên cạnh đó cũng dẫn tới hệ quả phát sinh vi phạm hành chính trên địa bàn diễn biến hết sức phức tạp, quản lý công tác thi hành pháp luật về XLVPHC do vậy cũng gặp nhiều khó khăn hơn.
2. Tình hình XLVPHC
Thứ nhất, vẫn còn một số lượng đáng kể quyết định XPVPHC chưa được thi hành dẫn đến tình trạng pháp luật về XPVPHC chưa được chấp hành nghiêm, phần nào làm giảm hiệu quả của công tác đấu tranh, phòng ngừa vi phạm pháp luật.
Thứ hai, về áp dụng các hình thức xử phạt: Hình thức xử phạt được áp dụng chủ yếu là phạt tiền, chiếm tỷ lệ cao trong các hình thức xử phạt được áp dụng tại địa phương. Ngoài ra, đối với hai hình thức tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính cũng được áp dụng trong XLVPHC ở một số lĩnh vực như giao thông đường bộ, khoáng sản, lâm nghiệp. Hai hình thức xử phạt này thường được thể hiện trong quyết định xử phạt dưới hình thức xử phạt bổ sung. Hình thức xử phạt cảnh cáo, trục xuất rất ít khi được áp dụng.
Thứ ba, về áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả: Trong số các biện pháp khắc phục hậu quả, ba biện pháp được áp dụng phổ biến nhất là buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu, buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng không có giấy phép hoặc xây dựng không đúng với giấy phép và buộc tiêu hủy hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại.
Thứ tư, về áp dụng các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm XLVPHC: Biện pháp ngăn chặn được áp dụng nhiều nhất tại các địa phương trong XLVPHC đó là tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, giấy phép, chứng chỉ hành nghề.
3. Tình hình áp dụng các biện pháp xử lý hành chính và các biện pháp thay thế xử lý hành chính
Tại Khu vực, năm 2021 có gần 24.000 trường hợp, trong đó giáo dục tại xã, phường thị trấn 11.300 đối tượng, đưa vào trường giáo dưỡng 50 đối tượng, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc 170 đối tượng, đưa vào cơ cở cai nghiện bắt buộc 12.000 đối tượng, áp dụng các biện pháp thay thế đối với người chưa thành niên 100 đối tượng. Như vậy, việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính tập trung chủ yếu ở biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn (chiếm đến 47%) và đưa vào cở sở cai nghiện bắt buộc (chiếm 50%). Về áp dụng các biện pháp thay thế xử lý hành chính còn ít. Điều này do chưa có sự phối hợp tích cực của gia đình với các cơ quan, đoàn thể tại địa phương./.